?ran da ki fuara katilan Rize Ticaret Borsasi ekibi ?ran Çay”i ni yerinde inceleyerek ?ran pazarinin Türk çay i için iyi bir Pazar oldu?unu tesbit etti.
?ran fuarina katilan Heyet, çay üreticileri ve organik gübre, aromatik sicak içecekler üreten sektör temsilcileri ile görü?melerde bulundu.
Tahran’daki gida fuarinin hemen ardindan Hazar Denizi kiyilarindaki çay bölgelerine giden Rize Ticaret Borsasi heyeti, Hazar Denizi kiyilarina Çalus ?ehri üzerinden, kuzeye do?ru Azerbaycan sinirina kadar yakla?ik 400 km’lik subtropikal kiyi ?eridinde çay, pirinç ve kivi bahçelerini inceledi.
?ran Halki Türkleri Çok Seviyor
Barsa ba?kani Mehmet Erdo?an yapit?i açiklamada büyük ilgi gördüklerini belirterek “?ran yüz ölçümü Türkiye’nin iki kati büyüklü?ünde olup toplam nüfus 80 milyondur. Halk genel anlamda ?ah dönemiyle Humeyni dönemini rejimi arasinda bulunmaktadir. Ço?unluk genç nüfus sahip ?ran halki çiki? noktasi aramaktadir. E?er ambargolar kalkarsa insanlar çok kisa sürede büyük mesafe kat edebilir. Ticaret ?ran’da çok önemseniyor, ticaret adete ?ran için bir ya?am tarzi haline gelmi?. ?ran’da ki ticaret anlayi?i ülkemizle paralellik gösteriyor. ?ran’da en dikkat çekici olay insanlarin Türklere olan baki? açilari oldu. Türkleri çok seviyor ve önemsiyorlar. Ticaretin yaninda Hazar Denizi kiyisinda turizm geli?mektedir. Aslinda ülkemiz için ?ran’daki var olan ticaret ve turizm pazari sanayicilerimizin tarafindan de?erlendirmesi gereken önemli bir firsattir” dedi.
?ran Çay Sanayisi, Üretimi ve Tüketimi
Erdo?an “?ran’da çok geni? tarim arazileri bulunmaktadir. Uzun yillar özellikle Hazar Denizi kiyisi boyunca tarim yapmi?lar. Devletin tarimi destekleyici politikalari, insanlari tarima yönlendiren destekleri hem çiftçi için hem sanayici için bulunmaktadir. Genel anlamda çay tarimini yamaçlarda, kivi ve pirinç tarimi düz ve sulak arazilerde yapilmaktadir. Devletin tarim ürünlerinde ki desteklerini kesmesi sonucunda, çay bahçeleri bakimsiz kalmi? ve uzun yillar toplanmami?tir. Aslinda ?ran’da be? yil öncesine kadar devlet ve özel sektör toplamda 70-80 bin ton kuru çay üretimi yapmaktaydi. Şu an ise devlet deste?inin çay üretiminden çekilmesiyle, üretim sadece özel sektör tarafindan 20 bin ton olarak gerçekle?mektedir. Devletin çay üretimden elini çekmesi halkin çay tarimina ilgisini azaltmi?, ba?ka tarim ürünlerine yönelmesini sa?lami?tir. Çay üretimini birakan devletin depolarinda son kullanim tarihi geçmi? 200.000 ton kuru çay bulunmaktaydi. Ara?tirmalarimiza göre bu çaylarin 150.000 tonu kaçak yollarla son 3 -4 yilda ülkemize ve farkli ülkelere gönderilmi?tir. ?nsan sa?li?ini tehdit eden tarihi geçmi? bu çaylarin ülkeye giri?inin en kisa zamanda engellenmesi hayati önem ta?imaktadir. Bu depolarda halen 50.000 ton bu ?ekilde çay oldu?u bu çaylarin 1-2 TL fiyattan satildi?i bilinmektedir. ?ran’da çay tarimiyla u?ra?an bir i?çinin maliyeti günlük 15 dolar civarindadir. Çay üretimde kullanilan do?al gaz ve elektrik maliyetinin çok dü?ük olmasi bir avantajdir. Ancak üreticiden 1 kg ya? çayi 0,50 cent bedelle alinmasi nedeniyle üretim maliyeti çok fazla dü?memektedir. Buna ra?men çay üreticisi devlet deste?i alamadi?i için çay bahçelerine yeterli bakimi yapmamaktadir. ?ran’in kendi üretti?i çayinin raf sati? fiyati kg ba?i 5-6 Dolar, ithal etti?i çay ise 10-12 Dolar civarlarinda satilmaktadir.
?ran’da 120.000 ton civarinda kuru çay tüketimi gerçekle?mektedir. Genel olarak Hindistan ve Sri Lanka tipi çay tüketilmektedir” dedi.
Kapimizin Dibinde 100 Bin Tonluk Çay Pazari Bulunuyor
Mehmet Erdo?an “Kom?umuz olan ?ran, bu zamana kadar ticaret alaninda de?erlendiremedi?imiz bir Pazar olarak yani ba?imiz da duruyor. Çay sanayicileri olarak, Do?u ve Güneydo?u Anadolu’da var olan damak tadina göre çay üretimi yapabilirsek hem bu bölgelerde ya?ayan çay tüketicilerini kazanmi? oluruz hem de ?ran ve kuzey irak bölgesinde var olan çay pazarina açilmi? oluruz. Bu tür ara?tirma ve inceleme gezileri özellikle yeni pazarlara açilabilmek için önemli bir firsattir. Bunca yil kapimizin dibinde 100 bin tonluk bir pazar var ve biz bu pazari de?erlendirmiyoruz. Ülkemize, bölgemize ve ilimize milli gelir sa?layabilece?imiz bu pazari de?erlendirelim” dedi.
