R?ZE (– Akil Adamlar Karadeniz Bölgesi Ba?kani Prof. Dr. Yusuf Şevki Hakyemez, Cumhurba?kaninin fazla yetkileri olup sorumlulu?unun olmamasinin ne demokrasi ile nede hukuk ile ba?da?madi?ini söyledi.
AK Parti Rize ?l Dani?ma Kurulu Toplantisi’na katilan Akil Adamlar Karadeniz Bölgesi Ba?kani Prof. Dr. Yusuf Şevki Hakyemez ba?kanlik sistemini anlatti.
Hakyemez, 61 ve 82 Anayasasinda yer alan özgürlükleri içeren maddelerin uygulamada görülmedi?ine dikkat çekerek, “1961 Anayasasi 1982 Anayasasi bize ; demokrasi, hukuk devleti, insan haklari, rejimleri getirmi? dolayisi ile Anayasa diye kabul ettirilmeye çali?ilmi? olan temel metinlerdir. Bu Anayasalar demokratik hukuk devleti demesine ra?men, sosyal devlet demesine ra?men, laik devlet demesine ra?men uygulamada nedense bunlari göremiyoruz.”dedi.
CUMHURBAŞKANLIĞI VESAYET?N AYAĞIDIR
Hakyemez, 82 Anayasasi ile yetkileri arttirilip sorumluluklari kaldirilan Cumhurba?kanli?i makaminin darbecilerin özellikle olu?turdu?u vesayetin bir aya?i oldu?unu vurgulayip, “1982 Anayasasindaki hükümet sisteminde bir Cumhurba?kani var birde Bakanlar Kurulu var. ?kisi yürütmeyi olu?turuyor. Fakat o ikisi içerisinde demokratik açidan yetkili ve sorumlu olan ve olmasi gereken hükümettir. Sembolik yetkilere sahip olmasi gereken ise Cumhurba?kanidir. 1982 Anayasasi ise çok bilinçli bir ?ekilde Cumhurba?kanini büyük yetkiler ile donatmi? buna ra?men sorumlulu?u olmayan bir ki?i olarak onu oraya koymu?tur. Bunu darbeyi yapanlar özellikle sa?lami?tir. Çünkü o orada vesayetin önemli bir aya?idir. Bunun özel bir sebebi var. Uygulamada bu sikintilar do?urmu?tur. Bu sikinti 2007 yilinda 367 krizinden sonra daha yeni bir hal aldi. Daha farkli bir hal aldi. Daha büyük bir sikinti haline geldi. 2010 yilinda Türkiye’de yeni Anayasa arayi?lari gündeme gelince yeni Anayasa ile ilgili ister istemez bu hükümet sistemi arayi?i da gündeme gelen bir ihtiyaç oldu.”dedi.
BAŞKANLIK S?STEM?NDE KUVVETLER AYRILIĞI VAR
Demokratik sistemlerde ki kuvvetler ayrili?i ilkesinin ba?kanlik sistemi içerisinde de oldu?una dikkat çeken Hakyemez, “Kuvvetler ayrili?i ilkesine ba?li bir devlet istemimiz var. Devletin üç organi olan; yasama, yürütme ve yarginin içerisinde yarginin ayri bir yerde olmasidir. Yasama ve yürütmenin ise belli ölçülerde etkile?im içerisinde olmasidir. Dünyada bu ?ekilde kuvvetler ayrili?i ilkesine ba?li sistemler çoktur. Yasama ve yürütme organlarinin olu?umu görevleri, yetkileri ve birbirleri ile ili?kileri ile alakali olan bir konudur. Burada iki büyük hükümet sistemi vardir. Birincisi parlamenter rejim ikincisi ise ba?kanlik rejimidir.” Şeklinde konu?tu.
NE DEMOKRAS? NEDE HUKUK ?LE BAĞDAŞMAZ
Hakyemez, mevcut Cumhurba?kanli?i sisteminin demokrasi ve hukuk ile ba?da?madi?inin da altini çizerek, “Cumhurba?kanin yetkilerinin fazla olup sorumlulu?unun olmamasi ne demokrasi nede hukuk devleti ilkeleri ile ba?da?ir. Ama Hem parlamenter rejim hem de ba?kanlik rejimi hem demokrasi ile hem de hukuk ile ba?da?ir. Tercih edece?imiz hükümet sisteminin uygulamada i?levsel olmasi, çali?abilir nitelikte olmasi lazim. ?nsanimiz sadece demokratik açidan güzel bir model istemiyor. Ayni zamanda kendisine hizmet getirecek hükümetler istiyor. Bunu Avrupa’da bir ülkede ya?iyor olsaydik. Milli geliri fevkalade yüksek olan bir ülkede ya?iyor olsaydik. Daha farkli biçimde de?erlendirebilirdik.”dedi.
GÜÇLÜ OLAN BAŞKANDIR
Hakyemez, Ba?kanlik sisteminde güçlü olan ki?inin ba?kan oldu?unu, görev süreci içerisinde istedi?i politikalari rahatlikla uygulayabildi?ini belirten konu?masinda , “Ba?kanlik sisteminde güçlü bir ki?i ba?kan oldu?u için bu sistemin ismi ba?kanlik rejimidir. Ba?kan neden güçlüdür. Çünkü ba?kan yürütmede tek ba?inadir. Sistem ?öyle olu?turulmuyor. Halk; iki kez oy veriyor. Birincide parlamentoyu olu?turuyor. ?kincisinde ise sadece yürütmedeki ba?kani seçmek için oy kullaniyor. Do?rudan halkin oylari ile göreve gelen yürütme ve yasama var. Yani yasamanin içerisinden çikan bir yürütme yok. Sistemde güçlü olan ba?kan. Çünkü yürütmede tek ki?i. Ba?kanlik sisteminde parlamento var. Bunu özellikle söylemekte fayda var çünkü o kadar yüzeysel de?erlendirmeler yapiyorlar. Ba?kanlik sistemi konusunda ahkâm kesiyorlar. Biz parlamentosu olmayan hükümet sistemi istemiyoruz diyorlar. Hiçbir ?eyini bilmiyorlar sistemin. Oysa demokratik ülkelerde parlamentosu olmayan ülke yoktur. Böyle enteresan de?erlendirmeler de yapiliyor. Bu sistemde ba?kan belli bir süreli?ine göreve geliyor. ABD’de bu dört yildir. Bu dört yilda parlamentonun güvenine dayanmadan su süre boyunca uygulayaca?i politikalari rahatlikla yerine getirir. Kararini verir, uygulamaya koyar. Dört yilin sonunda meyvesini alir halka kar?i da hesap verir.” Diye konu?tu.
